Janina Kalicińska

Wybitna instruktorka tańca, choreografka i znawczyni folkloru krakowskiego – postać, która na trwałe zapisała się w historii polskiego ruchu folklorystycznego i w pamięci Zespołu Regionalnego „Mogilanie”. Przez blisko trzy dekady była jego kierownikiem artystycznym, nadając zespołowi charakter, styl i rangę, które do dziś stanowią fundament jego tożsamości. Nazywana „Królową Krakowiaków”, uchodziła za jedną z najważniejszych specjalistek w zakresie folkloru Krakowiaków Wschodnich i Zachodnich.

Urodziła się w 1920 roku w Wierzchosławicach, w rodzinie nauczycieli i społeczników, dla których kultura, edukacja i praca z ludźmi były naturalną częścią życia. W takim środowisku dorastała, a towarzysząca jej od najmłodszych lat muzyka i obrzędowość krakowska ukształtowały wrażliwość, która miała zaprowadzić ją na scenę. Choć początkowo studiowała biologię, to właśnie taniec okazał się jej prawdziwą pasją. Po wojnie ukończyła prestiżowe studium Centralnej Poradni Amatorskiego Ruchu Artystycznego, doskonaląc warsztat u najwybitniejszych choreografów, reżyserów i scenografów.

Od 1947 roku swoją wiedzę i talent rozwijała w Krakowie, pracując jako instruktorka tańca, prowadząc szkolne zespoły, a także współpracując z wieloma grupami w Małopolsce i poza nią. Zawsze powtarzała, że dobry choreograf musi mieć nie tylko umiejętności techniczne, ale także wyobraźnię sceniczną i „plastyczną wrażliwość”, dzięki której taniec staje się obrazem. Dla niej choreografia była „ruchomym malarstwem” – połączeniem muzyki, gestu, scenariusza i teatralnego klimatu.

W 1968 roku związała się z Nauczycielskim Zespołem Pieśni i Tańca „Krakowiacy Ziemi Brzeskiej”, a od 1986 roku już na stałe z Zespołem Regionalnym „Mogilanie”. To tutaj, przez prawie ćwierć wieku, tworzyła programy, szkoliła kolejne pokolenia tancerzy, budowała sceniczne obrazy oparte na tradycjach ludowych i zachwycała niezwykłą dbałością o szczegół – od stroju, przez gest, aż po konstrukcję widowiska. Jej tygodniowy rytm pracy – próby w Brzesku, konsultacje, warsztaty i przeglądy, a w czwartki zawsze Mogilany – pokazuje, jak ogromnym oddaniem żyła swoją misją.

Była cenioną ekspertką Polskiej Sekcji CIOFF, jurorką niezliczonych festiwali, prowadzącą szkolenia i wykłady dla instruktorów z całego kraju. Wielokrotnie nagradzana i odznaczana – m.in. Nagrodą im. Oskara Kolberga (1992) i Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2008) – pozostawiła po sobie bogaty dorobek, ale przede wszystkim ludzi, których nauczyła miłości do tańca i szacunku do tradycji.

Odeszła 30 kwietnia 2020 roku, tuż po Międzynarodowym Dniu Tańca – w dniu szczególnym dla kogoś, dla kogo taniec był całym życiem.
23 listopada 2024 roku, podczas jubileuszu 40-lecia działalności, Zespół Regionalny „Mogilanie” przyjął jej imię, oddając hołd swojej nauczycielce, przewodniczce i mistrzyni.

Dla Mogilan i dla GOK-u pozostaje jedną z najważniejszych postaci, które ukształtowały lokalny ruch folklorystyczny. Jej życie – jak sama mówiła o tańcu – było „malowane krakowiakiem”, pełne barw, ekspresji i piękna, które do dziś inspiruje kolejne pokolenia.